Icyemezo cya Zimbabwe CBCA

Hano hari ingingo z'ingenzi zerekeye ubucuruzi bwo gutumiza no kohereza hanze muri Zimbabwe:

Kuzana:

• Ibicuruzwa nyamukuru bitumizwa muri Zimbabwe birimo imashini n’ibikoresho, ibikomoka mu nganda, ibikomoka ku miti, lisansi, ibinyabiziga, imiti n’ibicuruzwa bya buri munsi. Kubera ko inganda zo mu gihugu zifite intege nke ugereranije, ibikoresho byinshi byibanze n’ibicuruzwa byikoranabuhanga bikomoka cyane ku bicuruzwa biva mu mahanga.
• Ibibazo byugarije ubucuruzi bw’ibicuruzwa biva mu mahanga birimo ibintu nk’ibura ry’ivunjisha, politiki y’imisoro, n’ibihano mpuzamahanga. Kubera ko Zimbabwe yahuye n’ifaranga rikabije no guta agaciro kw’ifaranga, yagize ingorane zikomeye mu kwambuka imipaka no kwivunjisha.
• Gutumiza mu mahanga imisoro n’imisoro: Zimbabwe yashyize mu bikorwa politiki y’imisoro n’imisoro mu rwego rwo kurinda inganda zaho no kongera amafaranga yinjira. Ibicuruzwa byatumijwe mu mahanga bigengwa nijanisha ry’imisoro n’amahoro, kandi igipimo cy’imisoro kiratandukanye ukurikije ibyiciro by’ibicuruzwa na politiki ya leta.

Kohereza hanze:

• Ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga bya Zimbabwe birimo itabi, zahabu, ferroalloys, ibyuma bya platine (nka platine, palladium), diyama, ibikomoka ku buhinzi (nk'ipamba, ibigori, soya) n'ibikomoka ku bworozi.
• Bitewe n'umutungo kamere mwinshi, ibicuruzwa byamabuye y'agaciro bigira uruhare runini mubyoherezwa mu mahanga. Nyamara, ubuhinzi nabwo ni urwego rukomeye rwohereza ibicuruzwa hanze, nubwo imikorere yarwo ihindagurika bitewe n’ikirere na politiki.
• Mu myaka yashize, guverinoma ya Zimbabwe yagerageje guteza imbere ubukungu hongerwa agaciro kongerewe ku bicuruzwa byoherezwa mu mahanga no gutandukanya imiterere yoherezwa mu mahanga. Kurugero, binyuze muburyo bwo gutanga ibyemezo kugirango ibicuruzwa byubuhinzi byujuje ubuziranenge bw’isoko mpuzamahanga, urugero, citrus yohereza mu Bushinwa igomba kuba yujuje ibisabwa na gasutamo y'Ubushinwa.

Ibikoresho by'ubucuruzi:

• Kubera ko Zimbabwe idafite icyambu kiboneye, ubucuruzi bw’ibicuruzwa n’ibyoherezwa mu mahanga bikenera guhindurwa binyuze ku byambu byo muri Afurika yepfo ituranye cyangwa Mozambike, hanyuma bikajyanwa muri Zimbabwe na gari ya moshi cyangwa umuhanda.
• Mugihe cyibikorwa byo gutumiza no kohereza ibicuruzwa hanze, ibigo bigomba kubahiriza amategeko mpuzamahanga mpuzamahanga ndetse n’ibanze muri Zimbabwe, harimo ariko ntibigarukira gusa ku kwemeza ibicuruzwa, karantine y’inyamaswa n’ibimera, kurengera ibidukikije n’umutekano.

Muri rusange, politiki y’ubucuruzi n’ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga na Zimbabwe byerekana imbaraga zayo mu gushaka ubukungu n’iterambere, kandi binagira ingaruka ku bukungu mpuzamahanga, imiterere y’inganda mu gihugu, hamwe n’imiyoboro itwara abantu n'ibikoresho mu bihugu duturanye.

Icyemezo cyibicuruzwa bizwi cyane muri Zimbabwe ni Icyemezo cy’ubucuruzi gishingiye ku bucuruzi (icyemezo cya CBCA). Iyi gahunda ni ingamba zingenzi zashyizweho na Zimbabwe kugirango harebwe ubuziranenge n’umutekano by’ibicuruzwa bitumizwa mu mahanga, kurengera inyungu z’abaguzi baho, no gukomeza guhatanira amasoko meza.

Dore amakuru y'ingenzi yerekeye icyemezo cya CBCA muri Zimbabwe:

1. Igipimo cyo gusaba:
• Icyemezo cya CBCA kirakoreshwa mubicuruzwa bitandukanye, harimo ariko ntibigarukira ku mapine, ibicuruzwa rusange, ibicuruzwa bivanze, ibinyabiziga bishya kandi bikoreshwa nibice byabo, ibiryo nibikomoka ku buhinzi, ibicuruzwa byita ku ruhu, nibindi.
2. Ibisabwa mu nzira:
• Ibicuruzwa byose byoherezwa muri Zimbabwe bigomba kuba bifite icyemezo cy’ibicuruzwa mbere yo kuva mu gihugu, ni ukuvuga uburyo bwuzuye bwo gutanga ibyemezo aho byaturutse no kubona icyemezo cya CBCA.
• Urukurikirane rwinyandiko rugomba gutangwa mugihe cyo gutanga ibyemezo, nkibicuruzwa byujuje ubuziranenge,raporo y'ibizamini, ibipimo bya tekiniki,Impamyabumenyi ya ISO9001, amafoto y'ibicuruzwa no gupakira, inyemezabuguzi z'ubucuruzi, urutonde rwo gupakira, impapuro zabugenewe zujujwe, n'amabwiriza y'ibicuruzwa (verisiyo y'Icyongereza) gutegereza.
3. Ibisabwa kuri gasutamo:
• Ibicuruzwa byakiriye icyemezo cya CBCA bigomba kwerekana icyemezo cy’ibicuruzwa bya gasutamo iyo ugeze ku cyambu cya Zimbabwe. Hatariho icyemezo cya CBCA, gasutamo ya Zimbabwe irashobora kwanga kwinjira.
4. Intego:
• Intego y’icyemezo cya CBCA ni ukugabanya ibicuruzwa bitumizwa mu mahanga n’ibicuruzwa bitujuje ubuziranenge, kunoza imikorere y’ikusanyamakuru, kugenzura niba ibicuruzwa byihariye byoherezwa muri Zimbabwe aho byaturutse, no gushimangira kurengera abakiriya n’inganda baho kugera ku butabera Ibidukikije birushanwe.
Nyamuneka menya ko ibyangombwa bisabwa byemewe hamwe nurwego rusabwa bishobora guhinduka muguhindura politiki ya leta ya Zimbabwe. Kubwibyo, mugihe cyibikorwa nyirizina, ugomba kugenzura ubuyobozi bwanyuma cyangwa ukabaza ikigo cya serivise ishinzwe gutanga impamyabumenyi kugirango ubone amakuru agezweho.